Ik kan niet goed benoemen waarom maar ik vond het fantastisch. De hele (montage)voorstelling balanseerd tussen ontroering en hilariteit. Al het materiaal wordt zo gelaagd getoont. Nooit is iets alleen maar mooi, grappig,patetisch of persoonlijk. Bij alles zie je ook de keerzijde van de medaille, het verdriet of de wens of de hoop! Als kijker wordt je meegenomen in de wereld van de spelers en hun wens groter te zijn en meer te betekenen dan ze nu doen. Heel herkenbaar allemaal. En heel fris en zorgvuldig gemonteerd.
Broeder heeft een zeer eigen stijl en behoorlijk veel lef ook. Ze laat haar acteurs playbacken op Anita meyer, huilen op de mattheus passion, solliciteren naar ander (beter) werk binnen het theater en tegelijkertijd hangen ze een mandje friet in het vet. Waar kun je dat nu nog zien in het theater?
De spelers halen zichzelf en de voorstelling voortdurend onderuit maar weten toch overtuigend en zelf (bewust of onbewust?) ontroerend te blijven… knap dus. Heel knap…en mooi.

Het monumentale ontroert niet. Ontroerend vond ik in deze voorstelling maar twee momenten: de monoloog van Elisa Beuger als Louise Claudel (haar monoloog als Rose vond ik nog te dun), en Lieke Rosa Altink als Moeder Claudel, wanneer ze de brief ondertekent waarmee ze haar dochter het gesticht in stuurt.
Monumentaal - in de positieve zin - vond ik het even krachtige als laconieke spel van Marleen Scholten (Camille) en op de goede momenten ook dat van Bas Keijzer (Rodin).
Monumentaal vond ik ook de algehele stemming van dit stuk. Uiteraard past dat bij Rodin en zijn werk. De breuk die Claudel daarmee maakt vond ik echter nog te weinig tastbaar, daar bleef ik op wachten - maar het niveau dat in het eerste derde deel van het stuk heerste, kwam niet meer terug.
Hoewel wat onevenwichtig van structuur dus, vond ik dit een prachtstuk, dat zich de komende weken ongetwijfeld nog verder ontwikkelen zal. Dat wil ik zien.

Op 14 november ging in de Amsterdamse stadsschouwburg ‘De asielzoeker’ in première, het eerste stuk van regisseur Johan Simons bij zijn nieuwe gezelschap NTGent, wat mij betreft de grote belofte in het theater dit seizoen. Het stuk is een toneelbewerking van het gelijknamige boek van Arnon Grunberg. Mijn verwachtingen waren vrij hoog gespannen. Enerzijds omdat Johan Simons één van de grootste Nederlandse regisseurs is, anderzijds omdat Arnon Grunberg één van de meest originele schrijvers van dit moment is. Jammer genoeg werden mijn verwachtingen niet ingelost. Ik had het boek zelf voor tweederde gelezen, en ergerde me al snel aan het feit dat de voorstellingstekst bestond uit aan elkaar geplakte fragmenten die letterlijk uit het boek kwamen. Dat noem ik nauwelijks een tekstbewerking. Maar wat nog vervelender daaraan was, was dat hierdoor de samenhang vaak miste. Het geheel was fragmentarisch. Los van elkaar zaten daar wel mooie fragmenten tussen, maar als geheel miste er iets. Een muur bouw je niet met bakstenen alleen. Hierdoor was de voorstelling niet meer in staat om mij te ontroeren. Toch moet wel gezegd dat de acteurs veel lof verdienen. Alhoewel Servé Hermans als de asielzoeker een beetje een ondankbare rol had die vooral bestond uit naakt over het toneel te waggelen, en de rol van Aus Greidanus jr. wat mij betreft veel te vaag was (hij was een samenraapsel van verschillende personages in het boek), stonden ze wel goed te spelen. Wim Opbrouck als Beck was opmerkelijk ingetogen en dat stond hem ondanks zijn ‘omvangrijke persoon’ erg goed en ook Elsie de Brauw was erg sterk. Zij zijn het die van de voorstelling toch iets maken. Tot slot was ook het decor heel innovatief met een enorm luchtkussen met daarop de plattegrond van Gent en daaromheen een soort schutting met foto’s van asielzoekers. Dit alles neemt niet weg dat de voorstelling op mij overkwam als een samenraapsel van mooie stukjes tekst, en dat is zonde. NTGent heeft zijn belofte nog niet ingelost, maar ik gun ze nog een kans.

Het was pas de eerste try-out, maar het stuk stond als een huis. Het is moeilijk om ‘erin te komen’, maar aan het einde had ik zoiets van ‘ik wil meer!’. De enigszins wereldvreemde (lees: van de wereld vervreemde) jongeman wordt zeer goed vertolkt door Marijn Klaver en ook de jongevrouw wordt overtuigend neergezet door Annelien van Binsbergen. Het steeds net niet afmaken van de verhalen die ze elkaar vertellen, maakt het enorm spannend en je hoopt als toeschouwer dat ze samen gelukkig zullen worden. Ook het mooie, simpele decor schept een zeer sobere sfeer, met name door het goede gebruik van het licht. Het zorgde ervoor dat ik zelf het plaatje in kon vullen, wat ik altijd kan waarderen. Een voorstelling die de moeite waard is.

Deze voorstelling overweldigde me volledig. Briljant spel (met een enkele uitzondering) groots decor, een spannende regie in een rake tekst van een jonge Tjechov. Ik ben altijd al een fan geweest van Alize Zantwijk’s regies, maar deze had op dit punt in mijn leven een diep impact. Dit zijn de verhalen die gehoort en ervaren moeten worden. Dit is waar theater voor mij bedoelt is. Een beeld van de verwoestende patronen, handelingen en gewoontes van de mens. Het laat zien dat iedereen die een slachtoffer word of zichzelf daartoe benoemd, het aan zijn eigen handelen en denken dankt. ‘Waarom leven we niet zoals we zouden kunnen?’ Dit alles komt niet door de verveling, maar door de richtingloosheid, Losgeslagen is men op zoek naar een doel om het verlangen (waarna weet men niet) op te stillen. Ga dit zien. Durf open te staan. Het is niet de ‘mooiste’ Tjechov tekst, maar in zijn ruwheid wel de meest intense. Laat je mee stromen op de golf van misere en stel de vragen van de personages aan jezelf.

Voor mij duurde deze voorstelling anderhalf uur te lang.
Ik vind Wim Opbrouck een briljant acteur en Elsie de Brauw en Aus Greidanus jr. echt heel erg goed, maar in deze voorstelling kon ik naar geen van drie erg goed kijken. Wat ik mooi vond was het begin met de vogelgeluiden en het einde met Opbroucks buitelingen en het moment waarop hij zichzelf even verloor en FLAUWEKUL brulde. Verder snapte ik niet wat de bedoeling van deze avond was. Ik weet dat Johan Simons besloten heeft geen geweld meer in zijn ensceneringen toe te passen, maar volgens mij is daarmee ook de vitaliteit eruit. Waarschijnlijk heeft hij de sfeer van het boek wel goed weergegeven (heb ik maar voor eenderde gelezen), want dat was bij Elementaire Deeltjes ook zo. Wat wel zo is natuurlijk: zo’n stuk maakt van alles los, het is ‘food for thought’, dat wel, ondertussen ben ik erg blij met mensen die films als Gegen die Wand en stukken als Sonic Boom maken, vol met geweld!
En wat ik me afvraag: hoe vinden de acteurs het om dit te doen? Maar het eerste begin was mooi - ik vind het heel knap hoe Opbrouck mij kan blijven boeien met zijn eindeloze lappen tekst en ik houd heel erg van zijn aanwezigheid. Voor hem het gewei.

ik heb heel wat voorstellingen gezien, maar nog zelden één waarbij álle spelers gedurende het héle stuk zo degene WAREN die zij verbeeldden.
waar je ook keek (ik graag juist op de achtergrond), men bleef consequent wie men speelde.
hulde naast uiteraard voor jeroen (zeer overtuigend doorleefd) en marc-marie (fantastisch op alle fronten- personage en persoonlijkheid vloeiden onthutsend goed ineen) en het amadeus-ensemble ( respect voor het succesvolle multi-tasken!!) met name voor tjitske, die met haar expressieve gezicht méér kon dan vele op hun misplaatste lauweren rustende (tv) acteurs op toneel met hun hele lijf kunnen.
degene die geen 38 E over heeft voor een voorstelling die zo ‘right at ya’ is als deze kan inderdaad beter 3 keer naar een middelmatig (niks mis mee!) stuk gaan.
blijven er plaatsen over voor de mensen die dit wel kunnen of mogen waarderen.
hulde hulde hulde, en ik ga zeker nog een keer kijken of ik inderdaad, vrij kritisch van aard, het wel goed heb gezien. beleefd. gevoeld.

Donderdag avond tien November liep ik het overvolle Nieuwe de la Mar binnen. Vandaag was namelijk de eerste try-out omdat wegens ziekte van een van de spelers de voorgaande voorstellingen waren afgelast. Het viel meteen op dat er veel jongeren aanwezig waren, maar wat wil je met een groep eerstejaars studenten theaterwetenschap, en een aantal CKV klassen van de middelbare school. Het eerste dat opviel toen je de zaal inkwam was het decor. Heel realistisch en praktisch, maar toch erg mooi. De lichten in de zaal gingen uit en de voorstelling begon.
Hoewel de stoelen kraakten was alles goed te verstaan en werden we meegesleept in dit treurige gezinsdrama. Na een fantastische eerste helft (van twee uur) bespraken we in de pauze de goede acteerprestaties van de acteurs. Vooral het laatste stuk voor de pauze was erg mooi. Dat gesprek tussen Andrea en haar moeder is erg goed uitgewerkt. De incestsituatie in de voortelling komt veel duidelijker naar voren dan in het originele stuk, hoewel tekst in de voorstelling bijna gelijk is aan de originele tekst. Ik vond het jammer dat ze de incestsituatie benadrukten, want het is veel mooier als je in het midden laat of ze zo’n soort relatie hebben. De tweede helft duurde een stukje korter dan de eerste helft, ongeveer een uurtje, maar de 2e helft deed zeker niet onder voor de eerste helft. De zelfmoord van Andrea is heel dramatisch uitgewerkt. Ze pakt een groot vleesmes en snijd eerst haar pols door en om het allemaal nog erger te maken daarna haar nek.
Na afloop van de voorstelling kwam iedereen onder de indruk naar buiten, en over die truc met dat mes zal nog lang worden nagepraat.

Het doet je toch wat als je groot regisseur-idool plots heel bereikbaar dichtbij komt werken. Jarenlang trokken we Vlaanderen en Nederland door om toch maar een Hollandia-voorstelling op locatie te kunnen bekijken. Iets als ‘de Perzen’ in een Zaandamse autosloperij zal ik niet gauw vergeten. En nu staat hij dus in mijn theaterstad Gent als artistiek leider…
En dan over de asielzoeker zelf. Voor alle duidelijkheid: ik heb het boek niet gelezen. Je merkte al snel dat lezers het soms wat moeilijker hadden met de voorstelling. Blijkbaar waren de ingrepen in het verhaal en (vooral) het uiterlijk van ‘Beck’ (Wim Opbroeck) van dien aard dat het soms wat slikken was.
Dat deed mij dus weinig, zodat ik ten volle kon genieten van Simons’ asielzoeker. Mij viel al snel op dat we hier te maken hadden met een heel begrijpelijke, maar toch intellectuele tekst. Gedurende één uur driekwart bleef hij boeien. Je werd mooi meegesleept door het verhaal en dat alleen al is een verdienste van Johan Simons (geweien).
Wim Opbroeck en Elsie Debrauw wisten zonder veel moeite ontroering te verkrijgen, ondanks het niet geringe literaire karakter van hun teksten. En dat was absoluut de sterkte van deze voorstelling. Dé reden om deze asielzoeker niet te missen (geweien)
Naast deze twee hoofdrolspelers had je ook nog klasbakken Servé Hermans en Aus Greidanius Junior, maar hun rollen waren duidelijk minder ingevuld. Dat lag zeker niet aan hen, maar aan de keuze van de regisseur. Met die keuze viel te leven, al zorgde dat wel voor grotere afstandelijkheid… (toch een klein half tomaatje, maar zeker niet kwaad bedoeld voor Servé en Aus)
En het decor? Opnieuw een heel duidelijke keuze, waar je het mee eens of oneens kon zijn. Persoonlijk wist ik niet goed wat ik er moest van denken. Storen deed het niet, maar een grote aanvulling op het materiaal…? (ook een half tomaatje, maar ik twijfel)
Al bij al is deze eerste échte voorstelling van het vernieuwde NTGent een dikke aanrader geworden. Wie open staat voor ontroerend, literair, sterk geacteerd hedendaags theater mag deze voorstelling niet missen.

Van een theaterstuk met als thematiek de wereldpaniek voor terrorisme versus veiligheid verwacht je aangrijpende momenten. IJzingwekkende beelden. Het heeft alle mogelijkheden om uitgewerkt te worden tot je bij de strot grijpend theater. Zo niet hier. Gemiste kansen. Tekstschrijver Don Duyns lijkt met ‘Checkpoint’ te willen laten zien dat Nederland bij uitstek het land is van de relativist. Daarmee spreekt de razernij van sommige personages en het simplisme van de moordaanslag aan het eind van het stuk niet erg tot de verbeelding. De teksten zijn vaak voor de hand liggend. De opzet is het dan die het stuk wel aardig maakt: flarden teksten die in elkaar verweven worden en scenes die door elkaar gespeeld worden. Levendig spel levert dat op, maar inhoudelijk komt het stuk niet verder dan paniekerig toneel.