De goed gekozen serene aanpak van de regisseur en de fenomenale tekstbehandeling van de acteurs geven de tekst van Schiller’s klassieker Don Carlos (1787) over de perikelen aan het hof van Philips II (eind zestiende eeuw) een enorme kracht! Het verhaal wordt daardoor sowieso al moeiteloos naar deze tijd gebracht. En door de hoge kwaliteit ervan is de voorstelling theater van grote schoonheid. Tenminste voor iemand zoals ik, die niet zit te wachten op geforceerde verwijzingen naar de actualiteit.
Voor mij had de Markies van Posa als aanhanger van het nieuwe protestantse geloof en pleitbezorger voor de Nederlanden dus wel wat voorzichtiger, wat tastender mogen zijn in de scène waarin hij zijn allereerste ontmoeting met koning Philips II heeft. De markies, gespeeld door Jacob Derwig, zet dan zonder te weten hoe de koning daarop zal reageren en zonder enige terughoudendheid zijn voor die tijd uiterst moderne en revolutionaire ideeën uiteen. Ik krijg zelfs even de indruk dat Boermans, door te kiezen voor een verlichte geest die geen twijfel laat zien, de aanhangers van het Geëngageerde Politiek Theater wil behagen. Of wil hij ze juist bij de neus nemen? Zet hij de markies juist daarom neer als een idealist die pas uiteindelijk een rücksichtsloze fundamentalist zal blijken te zijn? Ondanks het feit dat zijn ideeën over humane staatshoofden en zelfstandig denkende individuen ons, ook nu nog, als politiek correcte muziek in de oren klinken.
Maar wie ben ik? Een flink deel van het premièrepubliek had er een open doekje voor over. ‘Eindelijk iemand die toen al zei wat wíj denken.’ Is dat wat ze ermee wilden uitdrukken? En was het Boermans bedoeling om die reactie uit te lokken?

Leuke jongens en een meisje spelen als of het een lieve lust is. Het ziet er allemaal lekker gelikt uit, echte kostuums, een heusch decor en opplaksnorren. Mooi geluidsdecor en er wordt echt goed gezongen. Ze hebben ook echt veel plezier in hun goeie meerstemmige samenzang en dat maakt het een beetje showerig. Vooral op het eind zit dat de echte ontroering in de weg.

Na lange tijd eindelijk in Amsterdam geland. Theater op rare uren, dat is altijd prettig. Het publiek verbroederd en is extra lief voor elkaar. Zoals altijd bij Van den Berg is de ontvangst en verzorging tot in de puntjes geregeld. De hele voorstelling lijkt tot op de seconde getimed, maar bij nader inzien is het leven (als je er gewoon voor gaat zitten met een kopje thee) van zelf al perfect gecomponeerd. Zoals altijd maakt het niet geregiseerde waanzinnig veel indruk; een woest dramatisch kat Baby en een theatrale postbezorger. Voorstelling is een hart onder de riem.

Willemijn van Zevenhuijzen is leuk en heeft de lachers dan ook zo op haar hand. Ook is ze goed in zichzelf zijn en haar confidenties/biechten zijn fijn genant. Minder goed kan ze overweg met het onderwerp: hoe het is om Paus te zijn. De mystiek en religieuze noodzaak zijn te ver weg voor deze Groningse en ze kijkt te veel neer op haar onderwerp. Het koor was prachtig!

Superieure beheersing tekent deze Don Carlos. Boermans heeft niet een radicaal nieuwe visie, maar laat feilloos zien dat vrijheid en welke vorm van dogma dan ook elkaar uitsluiten. Iedere acteur weet exact wat hij of zij staat te doen. Fedja en Jacob lijken in hun nopjes dat ze eindelijk met elkaar hun acteerspierballen mogen laten rollen. En natuurlijk Theu bij TGA: het begin van iets moois?

Beelden, schmeelden. Ik snap het allemaal niet zo goed. Een hoop leuke scenes en beelden, maar ik kan er weinig chokolade van maken. Vorm, vorm. Ik ben niet zo goed in het ondergaan van dit gebeuren.

De voorstelling begint om 6 uur ‘s morgens. Dat is erg vroeg. Maar ook mooi, want de stad is stil en de buitenwijk waar het publiek uiteindelijk z’n krukjes mag neerzetten slaapt. Op de straat banen de personages, geregisseerd (de mini-fanfare, de schoonmakers) of onwillig (de geschrokken poezemoeder, de krantenbezorgers), zich een weg door de randen van de nacht. Eigenlijk, bedenk ik nu, is de voorstelling een naïeve versie van het naargeestige ‘Braakland’. Mmm, interessant.

Hoeveel voorstellingen zie ik wel niet van mensen die gefascineerd zijn door de kerk? Het loopt zelden op iets verheffends uit. Maar nu: Topavond. Brabantse gezinnen in het Veemtheater die bij binnenkomst teleurgesteld constateren dat het geen echt theatertje is. Mooie inleiding over het maakproces, ontroerende voorstelling, waar de noodzakelijkheid vanaf springt. Daarna na-gesprek waar iedereen voor blijft zitten omdat het allemaal zo ingewikkeld en boeiend is. Pastoor geeft in vijf zinnen een haarscherpe analyse van de voorstelling en benoemd de kern van Mime. Binnen 10 minuten hebben we een discussie over de Bergrede, de man naast mij “ziet het geloof met zo’n pastoor weer zitten”. Wauw, je had erbij moeten zijn.

Natuurlijk geweldig ensemble, Fedja en Jacob zijn samen heel mooi. Voor het eerst echt van Hans Croiset genoten, in plaats van dat hij een man in pyama speelde, was hij gewoon een man in pyama. Het doet je denken wat er mogelijk is als De Theatercompany en TGA inderdaad dan toch gaan fuseren. Enfin, tijd vloog om, echt onderhoudend en thriller-achtig gedaan. Maar decor, hoewel ik het idee snap en goed vind, erg lelijk, klein en propperig.

Mooie monoloog die wat mij betreft een beetje te leiden had onder het feit dat ik het boek net gelezen had en dat ik erg veel moeite had met het Duits/Vlaamse accent van de actrice (dat is haar niet aan te rekenen; niet iedereen kan Jeroen Willems zijn). De filosofie van onze vrolijke Frans wordt wel goed neergezet; het is onprettig wat hij verkondigt, maar bijzonder relevant.