Hoe goed mag een try out zijn? Hoe ver ga je?

Op de laatste try out aan de vooravond van de première van Brel XL of Brel 2 gaf Jeroen Willems wederom een indrukwekkende vertolking van de teksten van Jacques Brel. Evenals in het voorgaande “Brel, De Zoete Oorlog” werden de liederen voorafgegaan door een monoloog, die dit keer vanuit een mannelijk personage speelde met de thema’s die later terugkeerden in de chansons.
Afgezien van het feit dat sommige toeschouwers schijnbaar moeite hebben met deze twee samengevoegde vormen van theater, leek ook dit personage zelf nog te zoeken naar de subtiele balans in het overbrengen van de dromer en de existentialist. Persoonlijk kan ik het wel waarderen als men de toeschouwer wat laat bungelen in de interpretatie, al zal de gemiddelde schouwburgbezoeker zich eerder vastklampen aan het vermaak van de muziek die volgt. Wie daarbij echter uitgaat van een compleet nieuwe samenstelling van liedjes komt echter bedrogen uit. Brel XL is, zoals de naam zegt, minder monoloog en meer Brel in zowel woord als muziek, dat betekent dus eerder een aanvulling en aanpassingen op het eerdere repertoire dan een compleet nieuwe voorstelling.
Het talent en miniatuurwerk van Willems blijft onvolprezen, zo leidt hij ons van chanson naar chanson, van personage naar personage, begeleid door het fantastische muzikale quartet. Toch vraag ik mij af in hoeverre hij zich inhield vanavond, de intensiteit en het plezier dat hij twee jaar geleden heeft laten zijn, heeft zal hopelijk nog meer te zien zijn in de komende weken. Vergeleken met de try out van twee jaar geleden miste ik natuurlijk de chemistry van de intimiteit van het Oostpool theater. Het was bijna bizar om met een try out voor een uitverkochte schouwburgzaal met een directe staande ovatie te staan. Bij het in ontvangst nemen hiervan keken de muzikanten zelf ook nog niet geheel voldaan, wat wellicht betekent dat er nog aan gewerkt zal worden. Hopelijk gebeurt dat ook, want met zoveel talent en inhoud zal er genoeg inspiratie opgedaan kunnen worden…

Na Elementaire Deeltjes is nu ook het boek Platform van de Fransman Michel Houellebecq bewerkt voor toneel. De uitvoering van NTGent is weergaloos.

Zoals in al zijn boeken analyseert Houellebecq onze samenleving, en we komen er niet al te best vanaf. Is het westerse ideaalbeeld altijd geweest dat seks en liefde samengaan, Valérie (Els Dottermans) en Michel (Steven Van Watermeulen) komen tot een ander inzicht en confronteren ons daarmee met de harde realiteit: ze ontdekken dat ze het meest van elkaar genieten als ze seksualiteit en liefde loskoppelen. Door het seksuele genot op zich te cultiveren, ontstaat een toestand van ware liefde, is hun ervaring.

De toneeluitvoering overstijgt het boek, overstijgt zelfs het toneel; als Peter Pan komen de karakters tot leven. Het decor is treffend eenvoudig en grauw, de acteurs zetten een prestatie van wereldformaat neer. Meesterlijk is de terrorist, die als een eenmanskoor zijn commentaar op het gebeuren richt op de spelers. Cynisme, optimisme en keihard realisme gaan hand in hand.

Tot 15 februari heb je de kans om dit stuk in Nederland te zien. Doe dat ook.

Zes dansers in een aarden wal, hypnotiserende muziek van Philip Glass. Eerst ontdekken de dansers zichzelf, dan elkaar, dan de muur van aarde. Dansend, zwetend en zwoegend werken zij zich in een slopend uur naar buiten, als metafoor voor de strijd tegen de materie en om het bestaan.

Elke spier in mijn lichaam spande zich bij het zien van zoveel arbeid. Ik wilde de dansers helpen uit te breken, hun uit hun lijden verlossen. Zittend op een comfortabele stoel werd ik één met de dansers, opgesloten in de aarden wal. Ik voelde hun moeheid. Ik voelde hun doorzettingsvermogen. Ik voelde hun pijn. Een groter compliment kan ik de dansgroep niet maken.

Twintig jaar geleden maakte Krisztina de Châtel Föld, Hongaars voor aarde, het stuk voor het Holland Festival. Het succes blijkt uit het feit dat de voorstelling meerdere malen is teruggehaald. De uitvoering in de Rotterdamse Schouwburg was de laatste in een nieuwe reeks. Voorlopig de laatste, laten we hopen, dat maar zoveel mogelijk mensen de kans krijgen deze schoonheid te zien.

De door Hummelinck Stuurman aangeboden inleiding op het toneelstuk was erg slecht; het verhaal was onsamenhangend en de spreekster oninspirerend. Maar dat gaf niet: wij kwamen voor Linda van Dyck, en als haar spel ook maar een sprankje van de bevlogenheid had waarmee ze haar rol neerzette in De dood en het meisje, zou het een wereldvoorstelling worden.

Het probleem met hoge verwachtingen is dat geen mens ze kan waarmaken. Het probleem met Linda van Dyck is dat ook zij maar een mens is. Camilla Siegertsz daarentegen speelde de rol van haar leven.

Van Dyck had kennelijk haar avond niet. Het onvermogen van de moeder te communiceren - iets wat deze altijd had weten te verbloemen met mooie woorden - werd door het vlakke spel van de doorgewinterde actrice pijnlijk ongeïnteresseerd in plaats van schrijnend hulpeloos. Siegertsz speelde vol overtuiging, speelde met een kracht en een vuur en een passie waarmee ze me tot tranen toe roerde. Ze vereenzelvigde zich zo met de pijn, de woede en de vertwijfeling van Eva dat het slotapplaus de actrice ruw terugbracht tot de realiteit; ze was zichtbaar emotioneel en leeggespeeld.

Hoe goed het optreden van Siegertsz en hoe mooi het verhaal ook, de nominatie voor de Toneel Publieksprijs was de voorstelling van gisteravond geenszins waard.

Ik moest na twee uur zitten toch nog even gaan zitten en dat heb ik lang niet meer gehad. In Platform wordt afgerekend met de morele dominantie van de westerse wereld. Zoals ook in Titus vraagt Simons zich af welke beschaving er eigenlijk te verdedigen valt. Op een veellagige en toegankelijke, ontroerende en humorvolle manier (Els Dottermans met een niet gespeelde slappe lach)wordt getoond dat de huidige wereld oneindig veel complexer is dan sommige populisten ons willen doen geloven. Eindelijk weer eens theater wat er toe doet. Hulde ook voor de jonge spelers. Alleen jammer dat op het eind alles nog een keer wordt uitgelegd. De sterke beeldentaal zei al genoeg. Maar er zijn geen kwart tomaatjes.

Drie maal naar een opvoering van dezelfde tekst in 2 jaar, ik raad het iedereen af! Niet alleen omdat je de hele avond zit te vergelijken, maar ook omdat het gewoon niet meer interessant is. De eerste van Het Groote Hoofd blijft de beste, de versie van TGA ben ik beter gaan waarderen toen ik er meer mee te maken kreeg en deze versie van het NNT lijkt een slap aftreksel van de andere twee.
Misschien ligt het ook aan de trucjes van NNT die niet meer werken voor mij. Baptista leek een slechte imitatie van de personages uit Spoken van de Paardenkathedraal met zijn met meel overgoten hoofd. De eerste ontmoeting tussen Petruchio en Katharina werd ontkracht omdat hij bang was voor haar. De bedscène was wel gedurfd, maar erg lang en afgekeken van de versie van Het Groote Hoofd.
Ook het decor was ronduit lelijk, behalve de deuren die enigszins het idee gaven van tralies. Overigens moet ik opmerken dat ik waarschijnlijk de enige was in de zaal die er zo over denkt. Tijdens de slotmonoloog kwamen er lachsalvo’s en zelfs opmerkingen als ‘ga maar door’ uit het publiek, ten teken dat ze het heel erg grappig vonden.
Het enige dat me wakkeer hield was de knetterharde muziek bij een scèneovergang, dat had ik wel nodig.

In tegenstelling tot mijn voorganger (met toevallig dezelfde initialen… :D) was ik niet zo heel erg beledigd door de voorstelling… Toegegeven, af en toe liet het acteerwerk wat te wensen over en werden climaxen en mooie ontroerende momenten vaak snel weggevaagd, maar over het algemeen was de voorstelling helemaal niet zo slecht! Overdrijven is ook een vak! En ja: Bram van der Vlugt was inderdaad erg goed.

Alle clichés over de theaterproducties van Joop van den Ende worden in “One flew over the cuckoo’s nest” jammergenoeg bevestigd. Het gros van de acteurs neemt zijn rol niet serieus, wat leidt tot “hilarisch” uitvergrote stereotype gekken. Victor Löw speelt een groteske versie van zijn personage in “Lek” en Simone Kleinsma blijft te erg zichtbaar achter zuster Ratched. Enige lichtpuntje is Bram van der Vlugt (vandaar 1 gewei) als afdelingshoofd. Elke vorm van ontroering wordt de das omgedaan met licht, geluid en knaleffecten. Jammer, jammer, jammer

Een overdonderend begin. En een boeiende voortzetting. Hoe hedonistische westerlingen onmachtig zijn, hoe kapitalisme het succesvolle afweermechanisme tegen liefde en medemenselijkheid blijkt, hoe hedonisme en hebzucht buitenstaanders oplaadt en hoe dat afloopt. En hoe Johan Simons Michel Houellebeck pruimbaar maakt. Ja, het gaat ergens over en de dames en heren op het toneel doen daar helemaal recht aan.

Ach, je kan er echt van alles op aanmerken, maar het was heel leuk om naar te kijken. Nilo Berrocal Vargas is een innemend podiumdier. Tekst was niet geweldig, maar er was veel te herkennen en het eindigde mooi strijdbaar. Buiten was het koud, maar de warmte van Zuid-Amerika en de rode revoultie gloeide even in het Ostadetheater.